«Ένα Ανδρόγυνο στην κλασσική Αθήνα»
Ένα Διαθεματικό Σενάριο Διδασκαλίας με χρήση των ΤΠΕ για το μάθημα της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας από μτφρ. Β΄ Γυμνασίου
Περίληψη
Η παρούσα εισήγηση αναφέρεται στο σχεδιασμό ενός διαθεματικού διδακτικού σεναρίου στο μάθημα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας από μετάφραση με τη χρήση των ΤΠΕ. Η πρόσφατη αλλαγή των σχολικών βιβλίων στο Γυμνάσιο και η παράλληλη εισαγωγή στην εκπαιδευτική διαδικασία συνοδευτικών ψηφιακών λογισμικών αποτέλεσε στοιχείο πρόκλησης για την ανίχνευση δυνατοτήτων αξιοποίησης των νέων δεδομένων στη διδασκαλία του πλέον παραδοσιακού μαθήματος, της αρχαίας ελληνικής Γραμματείας. Παράλληλα η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική πράξη στοχεύει κυρίως στη δημιουργία του κατάλληλου παιδαγωγικού πλαισίου, μέσα στο οποίο η γνώση οικοδομείται με την ενεργητική, συμμετοχική και ομαδοσυνεργατική εμπλοκή των μαθητών.
Λέξεις-Κλειδιά: αρχαία ελληνική γραμματεία, ΤΠΕ, διδακτικό σενάριο
1.Εισαγωγή
Ο κύριος σκοπός του μαθήματος της αρχαίας ελληνικής γραμματείας στο Γυμνάσιο είναι ανθρωπογνωστικός και αρχαιογνωστικός. Ο μορφωτικός-ανθρωπιστικός σκοπός συντελείται με τη βαθύτερη κατανόηση και ερμηνεία των κειμένων, μέσα από την παράλληλη μελέτη της αρχαίας ελληνικής γλώσσας. Τα αρχαία ελληνικά κείμενα, πέρα από την ανθρωπιστική παιδεία, συμβάλλουν στην ανάπτυξη της κριτικής σκέψης και τη δημιουργία ελεύθερης και υπεύθυνης προσωπικότητας. Κεντρικός άξονας, λοιπόν, του μαθήματος είναι η σπουδή του ανθρώπου με τη μελέτη και την κατανόηση της συμπεριφοράς, της δράσης και του αγώνα του ανθρώπου της ελληνικής αρχαιότητας για να γνωρίσει τον κόσμο και τη ζωή, να αναζητήσει την αλήθεια και τη γνώση σε όλους τους τομείς του επιστητού και, έτσι, να θεμελιώσει την επιστήμη και την τέχνη, με άλλα λόγια τον πολιτισμό. Σύμφωνα με το Διαθεματικό Ενιαίο πλαίσιο σπουδών της Αρχαίας Ελληνικής γραμματείας τονίζεται πως «η προσέλκυση του ενδιαφέροντος των μαθητών και η συμμετοχή τους εξαρτάται από το βαθμό που το περιεχόμενο της διδασκαλίας συνδέεται και με τη σύγχρονη ζωή και συστοιχίζεται με τις ανάγκες του σημερινού νέου ανθρώπου». Στο πλαίσιο αυτό κινείται και η εισαγωγή και παιδαγωγική αξιοποίηση του εκπαιδευτικού λογισμικού που συνοδεύει πλέον τη διδασκαλία του μαθήματος των αρχαίων Ελληνικών από μετάφραση. Αν σ΄όλα αυτά προσμετρήσουμε και το γεγονός πως οι σημερινοί μαθητές ζουν απόλυτα στην κοινωνία της πληροφορίας και των νέων τεχνολογιών χρησιμοποιώντας καθημερινά όλες τις δυνατότητες που τους προσφέρονται, προκύπτει το ερώτημα πόσο ακόμη μπορεί το σχολείο να συντηρεί παραδοσιακά εκπαιδευτικά μοντέλα μάθησης.
Η παρούσα εισήγηση αποτελεί μια πρόταση διδακτικού σεναρίου, η οποία προσπαθεί να αξιοποιήσει τις δυνατότητες του εκπαιδευτικού λογισμικού ««Ο δημόσιος και ιδιωτικός Βίος των Αρχαίων Ελλήνων», το οποίο είναι εγκεκριμένο από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο. Στόχος είναι οι μαθητές να εξοικειωθούν με διαφορετικές πηγές άντλησης γνώσεων μέσα από σύγχρονες, πολυμεσικές εφαρμογές, αλλά κυρίως να αξιοποιήσουν τις δυνατότητες των ΤΠΕ για μια αποτελεσματικότερη κατάκτηση της γνώσης βασιζόμενοι στη μέθοδο της υποβοηθούμενης ανακάλυψης.
Η πλοήγηση στο λογισμικό είναι προσιτή στους μαθητές και γίνεται με “hot spots”, «θερμές» δηλαδή περιοχές που ενεργοποιούνται με το πέρασμα του δείκτη του ποντικιού (κέρσορα) επάνω τους. Κινητοποιείται έτσι το ενδιαφέρον των μαθητών καθώς αναλαμβάνουν οι ίδιοι την έρευνα του υλικού και μετατρέπουν την διαδικασία σε μαθητοκεντρική. Το λογισμικό είναι ιδιαίτερα χρήσιμο για την πλαισίωση του μαθήματος από εικαστικό υλικό, που μπορεί να προσδώσει αμεσότητα στην προσέγγιση του αρχαίου κόσμου. Το εκπαιδευτικό υλικό που περιέχει δίνεται με τη μορφή ηλεκτρονικού βιβλίου, με εμφανή όμως την προσπάθεια «θεατρικής» απόδοσης των θεμάτων τόσο του δημόσιου, όσο και του ιδιωτικού βίου των Αρχαίων Ελλήνων. Ο μαθητής παρακολουθεί τις συνήθειες και τις κινήσεις ενός επιλεγμένου προσώπου της εποχής, συλλέγοντας στοιχεία και πληροφορίες για τη ζωή του. Το στατικό όμως περιβάλλον επαφής και η απουσία δυνατότητας διαδραστικής προσέγγισης των μαθητών οδήγησε στην παράλληλη χρήση του διαδικτύου για την ολοκλήρωση του διδακτικού σεναρίου.
Στην Γ΄φάση του σεναρίου οι μαθητές χρησιμοποιούν το διαδίκτυο ως πηγή έρευνας και διαδραστικής άντλησης πληροφοριών μέσα από δύο σημαντικούς για την αξιοποίηση των τπε στην εκπαιδευτική πράξη, δικτυακούς τόπους έναν ελληνικό και έναν αγγλικό. Τους δίνεται έτσι η ευκαιρία να συγκρίνουν διαφορετικού είδους πηγές και να εντοπίσουν αναλογίες στην παρουσίαση όμοιων θεμάτων στο πλαίσιο του κριτικού γραμματισμού τους. Μ΄αυτόν τον τρόπο αποφεύγεται η μονολιθικότητα και η αυθεντία της μιας και μοναδικής πηγής πληροφοριών-το σχολικό βιβλίο- και διαπιστώνεται στην πράξη η συμπληρωματικότητα των διαφόρων μέσων κυρίως των εποπτικών ή τεχνολογικών εργαλείων αλλά και η σημαντική συμβολή τους με την κατάλληλη αξιοποίησή τους στη μαθησιακή διαδικασία μέσα από τη διδακτική πράξη. ....
Ολόκληρο το κείμενο της εισήγησης μπορείτε να το βρείτε δημοσιευμένο στην ιστοσελίδα των ψηφιοποιημένων πρ ακτικών του 1ου Εκπαιδευτικού Συνεδρίου «Ένταξη και χρήση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία» , Βόλος, Απρίλιος 2009,