23.1.12

Τι είναι η Ποίηση για τους ποιητές

Ας ακούσουμε τους ποιητές να μιλούν για την ποίηση...Επιλέξτε μια φράση και αναλύστε την μέσα από τη δική σας οπτική.
Για το Νάσο Βαγενά: «Το ποίημα είναι ένα νησί. Μπορείς να πας σ’ αυτό με πλοίο. Το ζήτημα είναι αν μπορείς να πας κολυμπώντας»
Για τον Ελύτη: « Αυτό είναι στο βάθος η ποίηση, η τέχνη να οδηγείσαι και να φτάνεις προς αυτό που σε υπερβαίνει, να γίνεσαι άνεμος για τον χαρταετό και χαρταετός  για τον άνεμο, ακόμα κι όταν ουρανός δεν υπάρχει. ».
- Για τον Εμπειρίκο: «Η Ποίησις είναι ανάπτυξις  στίλβοντος  ποδηλάτου».
- Για τον Καρυωτά­κη: «Μας διώχνουνε τα πράγματα κι η ποίησις/  είναι το καταφύγιο που φθονούμε».
- Για το Λειβαδίτη: «Η ποίηση είναι ένα αίνιγμα από συνηθισμένα λόγια» Αλλά και «… ένα παιχνίδι / που τα χάνεις όλα/ για να κερδίσεις ίσως / ένα άπιαστο αστέρι».
- Για τον Παυλόπουλο η Ποίηση είναι ένα είδωλο άπιαστο: «Μια πόρτα ανοιχτή, για την οποία αιώνες τώρα/φτιάχνονται  ατέλειωτες αρμαθιές αντικλείδια».
- Για το Σαραντάρη: «Η ποίηση είναι / εκείνος ο εαυτός μας/ που δεν κοιμάται ποτέ»
- Για το Σεφέρη: «Η Ποίηση έχει τις ρίζες της στην αν­θρώπινη ανάσα», «Το χρυσό δίχτυ,/ όπου τα πράγματα σπαρταρούν/ σαν ψάρια» και «Είναι πολλά παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας».

Απόσπασμα από την  ομιλία του Γιώργου Σεφέρη κατά την απονομή του βραβείου Νομπέλ στη Λογοτεχνία.      Στοκχόλμη, 10 Δεκεμβρίου 1963



"...Αλλά στην Ελλάδα των ημερών μας, η προφορική παράδοση πηγαίνει μακριά στα περασμένα όσο και η γραπτή. Το ίδιο και η ποίηση. Είναι για μένα σημαντικό το γεγονός ότι η Σουηδία θέλησε να τιμήσει και τούτη την ποίηση και όλη την ποίηση γενικά, ακόμη και όταν αναβρύζει ανάμεσα σ’ ένα λαό περιορισμένο. Γιατί πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα, και τι θα γινόμασταν αν η πνοή μας λιγόστευε; Είναι μια πράξη εμπιστοσύνης κι ένας Θεός το ξέρει αν τα δεινά μας δεν τα χρωστάμε στη στέρηση εμπιστοσύνης.Παρατήρησαν, τον περασμένο χρόνο γύρω από τούτο το τραπέζι, την πολύ μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης και στη λογοτεχνία• παρατήρησαν πως ανάμεσα σ’ ένα αρχαίο ελληνικό δράμα και ένα σημερινό, η διαφορά είναι λίγη. Ναι, η συμπεριφορά του ανθρώπου δε μοιάζει να έχει αλλάξει βασικά. Και πρέπει να προσθέσω πως νιώθει πάντα την ανάγκη ν’ ακούσει τούτη την ανθρώπινη φωνή που ονομάζουμε ποίηση. Αυτή τη φωνή που κινδυνεύει να σβήσει κάθε στιγμή από στέρηση αγάπης και ολοένα ξαναγεννιέται. Κυνηγημένη, ξέρει πού να βρει καταφύγιο• απαρνημένη, έχει το ένστικτο να πάει να ριζώσει στους πιο απροσδόκητους τόπους. Γι’ αυτή δεν υπάρχουν μεγάλα και μικρά μέρη του κόσμου. Το βασίλειό της είναι στις καρδιές όλων των ανθρώπων της γης. Έχει τη χάρη να αποφεύγει πάντα τη συνήθεια, αυτή τη βιομηχανία. Χρωστώ την ευγνωμοσύνη μου στη Σουηδική Ακαδημία που ένιωσε αυτά τα πράγματα• που ένιωσε πως οι γλώσσες, οι λεγόμενες περιορισμένης χρήσης, δεν πρέπει να καταντούν φράχτες όπου πνίγεται ο παλμός της ανθρώπινης καρδιάς• που έγινε ένας Άρειος Πάγος ικανός: να κρίνει με αλήθεια επίσημη την άδικη μοίρα της ζωής,
για να θυμηθώ τον Σέλεϋ, τον εμπνευστή, καθώς μας λένε, του Αλφρέδου Νόμπελ, αυτού του ανθρώπου που μπόρεσε να εξαγοράσει την αναπόφευκτη βία με τη μεγαλοσύνη της καρδιάς του.
Σ’ αυτόν τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται.
Όταν, στο δρόμο της Θήβας, ο Οιδίπους συνάντησε τη Σφίγγα, κι αυτή του έθεσε το αίνιγμά της, η απόκρισή του ήταν: ο άνθρωπος. Τούτη η απλή λέξη χάλασε το τέρας. Έχουμε πολλά τέρατα να καταστρέψουμε. Ας συλλογιστούμε την απόκριση του Οιδίποδα.

Ο Ελύτης μιλά για την ποίηση...

...Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν' αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μην γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.

Η σφαίρα που σχηματίζει η νέα ελληνική ποίηση έχει, θα μπορούσε να πει κανείς, όπως κάθε σφαίρα δύο πόλους: τον βόρειο και τον νότιο. Στον ένα τοποθετείται ο Διονύσιος Σολωμός που από την άποψη της εκφραστικής επέτυχε - προτού υπάρξει ο Mallarmé στα ευρωπαϊκά γράμματα - να χαράξει με άκρα συνέπεια και αυστηρότητα την αντίληψη της καθαρής ποίησης με όλα της τα παρεπόμενα: να υποτάξει το αίσθημα στη διάνοια, να εξευγενίσει την έκφραση και να δραστηριοποιήσει όλες τις δυνατότητες του γλωσσικού οργάνου προς την κατεύθυνση του Θαύματος. Στον άλλο πόλο, τοποθετείται ο K. Π. Καβάφης, αυτός που παράλληλα με τον T. S. Eliot έφτασε στην άκρα λιτότητα, στη μεγαλύτερη δυνατή εκφραστική ακρίβεια, εξουδετερώνοντας τον πληθωρισμό στην διατύπωση των προσωπικών του βιωμάτων.
Ανάμεσα στους δύο αυτούς πόλους κινήθηκαν οι μεγάλοι μας άλλοι ποιητές, ο Ανδρέας Κάλβος, ο Κωστής Παλαμάς, ο Άγγελος Σικελιανός, ο Νίκος Καζαντζάκης, ο Γιώργος Σεφέρης, άλλος λιγότερο άλλος περισσότερο προς το ένα ή το άλλο από τα δύο άκρα. Αυτή είναι μια πρόχειρη και όσο γίνεται πιο σχηματική χαρτογράφηση του νεοελληνικού ποιητικού λόγου. Το πρόβλημα για μας που ακολουθήσαμε, ήτανε να επωμιστούμε τα υψηλά διδάγματα που μας κληροδότησαν και, ο καθένας με τον τρόπο του, να τ' αρμόσουμε πάνω στη σύγχρονη ευαισθησία. Πέραν από τα όρια της τεχνικής, οφείλαμε να φτάσουμε σε μια σύνθεση που από το ένα μέρος ν' αναχωνεύει τα στοιχεία της ελληνικής παράδοσης και από το άλλο να εκφράζει τα κοινωνικά και ψυχολογικά αιτήματα της εποχής μας. Με άλλα λόγια, να φτάσουμε να προβάλλουμε τον τύπο του "Ευρωπαίου - Έλληνα". Δεν μιλώ για επιτυχίες, μιλώ για προσπάθειες. Οι κατευθύνσεις είναι που έχουν σημασία για τον μελετητή της Λογοτεχνίας.
Οδυσσέας Ελύτης:  Απόσπασμα από την ομιλία κατά την απονομή του Βραβείου Νόμπελ (Στοκχόλμη, 8/12/1979)

22.1.12

Το σποτάκι των μαθητών του Α4 για την Ημέρα Ασφαλούς Διαδικτύου 2012

Για δεύτερη χρονιά οι μαθητές του 1ου ΓΕΛ Σερρών συμμετέχουν ως πρεσβευτές του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας Ασφαλούς Διαδικτύου. Πιο συγκεκριμένα οι μαθητές και οι μαθήτριες του Α4 τμήματος της Α΄Λυκείου, μετά από ενημέρωση για τη Δράση που υποστηρίζει το Υπουργείο Παιδείας και προωθεί το Πανελλήνιο σχολικό Δίκτυο, αποφάσισαν να συμμετέχουν και να δημιουργήσουν δυο σποτάκια τα οποία και κατέθεσαν.

Το σύνθημα της φετεινής δράσης είναι: 

«Ανακαλύψτε τον ψηφιακό κόσμο μαζί… με ασφάλεια!»


Αρχικά συζητήσαμε στο μάθημα της Νεοελληνικής γλώσσας για το ψηφιακό χάσμα γενεών και πρότεινα στα παιδιά να γράψουν διαλόγους σχετικά με προβλήματα που μπορούν να προκύψουν από τη μη ασφαλή χρήση του Διαδικτύου. Επίσης ελεύθερα μπορούσε ο καθένας να αναζητήσει και να συνθέσει υλικό φωτογραφικό ή ακόμη και να συνθέσει ένα δικό του κείμενο ή ακόμα και ποίημα.
Τα αποτελέσματα ακόμη μια φορά με ξαφνιάσαν. Η πρωτοτυπία και η δημιουργικότητα των μαθητών, αλλά και ο άμεσος προβληματισμός τους για τους κινδύνους που κρύβει το διαδίκτυο, ξεπερνούσαν τις προσδοκίες μου, κυρίως λόγω του περιορισμένου χρόνου που μπορούσαμε να διαθέσουμε.
Ως αποτέλεσμα της όλης διαδικασίας γεννήθηκαν δύο υπέροχα σποτάκια.
Το πρώτο με τίτλο: "Σκέψου πριν κλικάρεις" είναι μια μουσική απόδοση σε ρυθμό ραπ του ποιήματος που έγραψε ο Βασίλης ο Σουπίδης  και τραγούδησαν όλοι οι μαθητές του τμήματος.Στους στίχους του τραγουδιού επισημαίνετε η ανάγκη να βαδίζουμε Μαζί-γονείς και παιδιά- για ασφαλέστερες διαδικτυακές διαδρομές!
Η μουσική επένδυσε τo video που επιμελήθηκε ο Ηλίας Χάρτιος και σας καλούμε να το απολαύσετε:










Τα χειρόγραφα του Ισαάκ Νεύτωνα και η Γλώσσα μας...

Το πανεπιστήμιο Κέμπριτζ, όπου δίδασκε ο διάσημος φυσικός και μαθηματικός
Ισαάκ Νεύτων, επιτρέπει πλέον για πρώτη φορά τη διαδικτυακή πρόσβαση οποιουδήποτε ενδιαφερόμενου στα ψηφιοποιημένα χειρόγραφα και πρωτότυπα τυπωμένα έργα του μεγάλου επιστήμονα.
Μεταξύ αυτών βρίσκεται η πρωτότυπη τυπωμένη έκδοση του αριστουργήματός του «Principia Mathematica» (Μαθηματικές Αρχές της Φυσικής Φιλοσοφίας), μαζί με τις εμβόλιμες σχετικές χειρόγραφες σημειώσεις και απαντητικά σχόλια στους επικριτές του, που ο ίδιος είχε κάνει
πάνω στο δικό του αντίτυπο. Μέχρι στιγμής, σύμφωνα με τη βρετανική «Γκάρντιαν»,
περισσότερες από 4.000 σελίδες, δηλαδή περίπου το ένα πέμπτο του αρχείου του Νεύτωνα,
που διατηρεί το φημισμένο πανεπιστήμιο, έχουν ψηφιοποιηθεί και είναι προσβάσιμα online
στο πλαίσιο ενός προγράμματος, το οποίο θα δώσει στο ευρύ κοινό πρόσβαση στο
έργο και άλλων «κολοσσών» της επιστήμης, όπως ο Δαρβίνος.
Όπως δήλωσε ο υπεύθυνος για την ψηφιοποίηση στη βιβλιοθήκη του Κέμπριτζ,
Γκραντ Γιανγκ, τα χειρόγραφα του Νεύτωνα αποκαλύπτουν τον τρόπο που
σκεπτόταν και σταδιακά προχωρούσε στις σημαντικές ανακαλύψεις του, που
σφράγισαν τη σύγχρονη επιστήμη. 
Για ρίξτε όμως και μια ματιά και το σημειωματάριό του.
Αναγνωρίζετε τη γλώσσα που χρησιμοποιούσε;
http://cudl.lib.cam.ac.uk/view/MS-ADD-03996/9

16.1.12

Οι μαθητές διαβάζουν και προτείνουν...


       ΤΑ ΨΑΘΙΝΑ ΚΑΠΕΛΑ- M.ΛΥΜΠΕΡΑΚΗ
 Περνώντας τρία ηλιόλουστα καλοκαίρια  μέσα  στο θόρυβο μιας μεγαλούπολης όπως είναι η Αθήνα, τρεις  αδελφές που ακόμα έχουν  πολλά να μάθουν η Μαρία Ινφάντα και η Κατερίνα ζούσαν ανέμελα σε ένα κτήμα στην Κηφισιά μαζί με τον παππού τους Δημήτρη, ο οποίος είχε αναλάβει την περιποίηση του κήπου εγκαταλελημένος πλέον από την Πολωνή γυναίκα του, την θεία τους Τερεζα,την υπηρέτρια της οικογένειας Ροδιά και την μητέρα τους Άννα, η οποία έχει χωρίσει με τον σύζυγο και πατερά τους Μίλτο .Όλα αυτά διαδραματίζονται λίγο μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο όταν και επικρατεί πόνος και θλίψη σε ένα μεγάλο μέρος του ελληνικού λαού και όχι μονό.
    Η Μ. Λυμπεράκη στο έργο της θίγει  έμμεσα ένα φαινόμενο της εποχής αυτής παρουσιάζοντας τις οικονομικά ευκατάστατες γυναίκες  παντελώς απομακρυσμένες από την πολιτική εμπλοκή και τις οικονομικό-εμπορικές συζητήσεις . Αντίθετα διαβάζοντας κανείς το μυθιστόρημα αυτό μπορεί εύκολα να διαπιστώσει τον γίηνο ερωτισμό, την θηλυκότητα και την έντονη έκφραση συναισθημάτων τα οποια προβάλει η συγγραφέας σε κάθε κομμάτι του έργου της.
   Το έργο επικεντρώνεται γύρω από την περιγραφή τριών καλοκαιριών  για τις νεαρές αδερφές που περνούν τάχιστα στα ματιά του αναγνώστη. Η καθεμιά από τις τρεις αδερφές βιώνει διαφορετικά τα τρία αυτά καλοκαιριά ανάλογα με τις επιθυμίες και την προσωπικότητα της. Η αφήγηση ξεκινά με την Μαρία να γίνεται 20 ετών  και να αρχίζει να αποκτά τα πρώτα χαρακτηριστικά  γνωρίσματα του γυναικείου φύλου όπως είναι το μυστήριο και η έντονη έκφραση συναισθημάτων. Από την άλλη η Ινφάντα 18 χρονών εμφανίζει ακόμη χαρακτηριστικά της εφηβικής της ηλικίας πλήρως εναρμονισμένα με την ιδιαίτερη ομορφιά  και τον παρορμητικό χαρακτήρα της αν και εμφανίζεται διστακτική μπροστά στον ερωτά. Τέλος  η μικρότερη σε ηλικία  Κατερίνα μόλις 16 χρονών επιθυμεί να ζήσει στον δικό της κόσμο μακριά από την πραγματικότητα , να απελευθερωθεί από τα δεσμά της λογικής και να ζήσει το όνειρο όπως το έχει φανταστεί η ίδια. Αυτή θα είναι η μόνη που θα  καταφέρει τον στόχο της προκειμένου ο μύθος να "ζωντανέψει" ξανά,  όπως συμβαίνει στα μυστηριώδη πρόσωπα της Πολωνής γιαγιάς και του καπετάνιου Ανδρέα.
    Η αφήγηση των γεγονότων γίνεται από την ίδια την Κατερίνα, η οποία σε κλίμα νοσταλγίας και συγκίνησης φέρνει στο νου της τις παλιές αναμνήσεις από τα τρία αυτά καλοκαιριά στο κτήμα του παππού και φανερώνει την λαχταρά του εφήβου για ζωή και περιπέτεια . Επομένως τα ψάθινα καπέλα είναι ένα βιβλίο που μπορεί να καθηλώσει τον αναγνώστη τοποθετώντας τον στην μηχανή του χρόνου για ένα σύντομο ταξίδι στο παρελθόν.


                                                                                ΒΑΣΙΛΗΣ  ΣΟΥΠΙΔΗΣ  Α4

10.1.12

«Έτος Νικηφόρου Βρεττάκου» ανακηρύχθηκε το 2012

Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού ανακήρυξε το 2012 «Ετος Βρεττάκου»  με αφορμή την επέτειο των 100 χρόνων από τη γέννηση του Λάκωνα ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου και ανέθεσε στο Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) τον επιτελικό σχεδιασμό και την υλοποίηση του προγράμματος.
Ο Νικηφόρος Βρεττάκος (1912-1991) αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στην εξέλιξη της νεοελληνικής γραμματείας. Το έργο του εκτιμήθηκε στην εποχή του -μια μεγάλη περίοδο ζυμώσεων, πνευματικών, κοινωνικών και πολιτικών για τον ελληνισμό- ενώ εξακολουθεί να διαβάζεται και να συγκινεί τις νεότερες γενιές αναγνωστών. Εχουν κυκλοφορήσει 39 ποιητικές συλλογές του (μεταξύ άλλων: «Φιλοσοφία των λουλουδιών», «Ο Προμηθέας ή Το παιχνίδι μιας μέρας», «Το βάθος του κόσμου», «Ο Ταΰγετος και η σιωπή» κ.ά.).
Για την προετοιμασία του έργου το ΕΚΕΒΙ θα συνεργαστεί στενά με τη Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σπάρτης η οποία διαθέτει το πλήρες αρχείο του ποιητή (http://www.nikiforos.edu.gr/), καθώς και με πολιτιστικούς φορείς της Λακωνίας.
(Δείτε το πλήρες βιογραφικό του στο Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών του ΕΚΕΒΙ)
Πηγή:http://www.ekebi.gr/frontoffice/portal.asp?cpage=RESOURCE&cnode=145&cresrc=8826

Ο ίδιος ο ποιητής αναφέρει για την ποίηση: «Από μια άποψη, η ποίηση είναι ο ίδιος ο άνθρωπος που αντιστέκεται. Το ότι ο Ομηρος δεν πέθανε ώς σήμερα σημαίνει πως η ποίηση είναι το πράγμα εκείνο που δεν πεθαίνει. Βρίσκεται μέσα στη φύση του ανθρώπου και γι' αυτό δεν αμφιβάλλω για το μέλλον της».